Een zeereling bestaat meestal uit scepters met er doorheen getrokken en staaldraad, al dan niet ingepakt in plastic. Een, in mijn ogen, luxere zeereling bestaat uit rvs pijpen. Vaak zit er dan een poortje in om gemakkelijk aan en van boord te komen.
Wij hebben op onze Midget 26 ‘Zeepaard’ nu een tussenvariant. Een zeereling met in plaats van relingdraad een massieve relingstaaf, met een doorsnee van 10 mm.

Waarom?
Met het ouder worden ga je merken dat er dingen zijn die minder gemakkelijk gaan. Voor mij was dat, mede door mijn handicap, het over de zeereling heen aan boord klimmen. Ik wilde een stabielere zeereling met een poortje en een, waar ik mij beter aan vast kan houden en tegenaan kan leunen.
Toen ik vroeg wat het zou kosten om mijn zeereling te vervangen bleek dat die luxe ook betaald moet worden. Ik schudde mijn grijze hoofd en ging nadenken en zoeken.

Het idee
Bij een achteringang van het kantoor waar ik werk zag ik, om een glazen wand enigszins te beschermen, dat er vóór het glas een rvs staaf gelast was, met een doorsnede van naar schatting 10 mm. Ik heb een paar keer aan die staaf getrokken om te voelen of hij te buigen en niet te slap zou zijn. Tijdens een vakantie zag ik bij een motorboot dat het bovenste deel van de zeereling uit pijp bestond, maar dat het middelste deel een rvs staaf was die dóór de scepters liep (daardoor oogde de zeereling fraaier, minder massief).
Bij ‘De Smidse’, 200 meter van het kantoor, bleken ze rvs staaf met een doorsnede van 10 mm te verkopen (al dan niet bewerkt). Ik heb één staaf gekocht, en wat ik al vermoedde, de staaf bleek (krap) dóór alle openingen van de scepters te kunnen gaan, zowel boven in de scepter als in het midden. De staaf bleek ook lang genoeg om vanaf de preekstoel of de hekstoel door nog twee scepters kunnen gaan. Tussen de scepters 2 en 3 bleef dan een ruimte open. Die open ruimte kon ik afsluiten met relingdraad, met aan een kant een spanner met pelikaanhaak. Daardoor kreeg ik een gemakkelijk te openen brede poort. Het idee lag er, maar toen de uitvoering nog.

De uitvoering
Onze boten hebben mooie ronde vormen. Een staaf van 10 mm. vervorm je niet zo maar even door deze in twee scepters te steken en dan naar preek- of hekstoel te buigen. De staven moeten voorgebogen worden. Om te meten hoe lang de staven en hoever ze gebogen moeten worden heb ik een rondhout gekocht met een doorsnede van 9 mm en een lengte van 2.70 m. Aan één uiteinde heb ik een buisje met een gleuf gemaakt (gaffel). Daardoor kon ik het buisje over de aanhechtingspunten van de zeereling op de preekstoel schuiven. Dat rondhout heb ik door twee scepters gestoken en vastgemaakt aan de preekstoel. Daarna heb ik een dunne draad strakgespannen tussen de preekstoel en de tweede scepter. Vervolgens heb ik op het rondhout afgetekend waar deze precies voor de (tweede) scepter heenging (aan de voor en achterkant van de scepter). Daarna heb ik op enkele punten de afstand gemeten tussen de strakgespannen draad en het rondhout om de ronding te bepalen. Deze handelingen heb ik acht keer herhaald om voor alle staven de juiste afstanden en krommingen te bepalen. Thuis heb ik op een werktafel de maten uitgezet en ben ik met lijmtangen en stukken hout de rvs staven ‘koud’ gaan buigen. Daarbij bleek dat je de staaf bijna drie keer zover moet buigen dan in feite noodzakelijk is, maar dat die een heel eind terugveert op het moment dat de spanning er af gaat. Dit proces doe je een beetje met ‘trial and error’. Daarbij moet je er wel voor waken niet te ver te buigen, want terugbuigen is bijna niet te doen.
Om tussen de scepters 2 en 3 een poort te maken en om de staven te verbinden met de preek- en hekstoel heb ik aan alle uiteinden van de rvs staaf schroefdraad laten tappen (M8).
Op het gedeelte van de schroefdraad bij deze scepters heb ik M8-oogmoeren gedraaid. Bij de ene scepter kon ik de oogmoer gebruiken om er de relingdraad aan vast te maken en aan de andere kant kon ik de pelikaanhaak van de spanner er makkelijk doorheen halen.

Waarom M8 laten tappen terwijl ik zelf M8 en M10 kan tappen? Met oogmoeren van M10 werd het te lomp. Om M8 te kunnen tappen moet echter eerst de rvs staaf afgedraaid worden tot de gewenste dikte en dat kan ik zelf niet. Vandaar dat ik dat moest laten doen.
Zoals reeds eerder aangegeven kan de rvs staaf door alle openingen van de scepters. Om de oogmoer bij de scepter te kunnen fixeren heb ik het schroefdraad 3 cm lang gemaakt zodat er aan de ene kant van de scepter een moer op kan en aan de andere kant de oogmoer. Daardoor wordt de scepter tussen beide moeren opgesloten. Voor de relingdraad van de poort heb ik de oude relingdraad met de aangewalste gaffels gebruikt.
Om de rvs staaf te bevestigen aan de hekstoel heb ik het schroefdraad gebruikt om er de wantspanner op te draaien die oorspronkelijk aan het relingdraad zat. Daardoor heb ik nog enige speelruimte en het ziet er vertrouwd uit. Om de staaf aan de preekstoel vast te maken wilde ik gaffels hebben zoals die bijvoorbeeld aan staaldraad gewalst zitten.

Ik heb vier van die gaffeluiteinden gekocht. Ik heb de staart, waarmee die gaffels aan de staaldraad gewalst zitten afgesneden. Vervolgens heb ik er aan de onderkant een gat in geboord en daar M8-schroefdraad in getapt. Deze aangepaste gaffel kon ik draaien op het schroefdraad van de staaf om zo de staaf te koppelen aan de preekstoel.

Ervaringen
Het bedenken en uitvoeren van bovengenoemde aanpassing van de zeereling was een leuke en beslist geen moeilijke klus. Het geheel zit aan elkaar met moeren en schroefdraad en kan, indien gewenst, bijvoorbeeld voor de winterstalling zo weer uit elkaar genomen worden. Toch is deze zeereling stabieler dan een met alleen maar relingdraad, zeker als het poortje met enige spanning op het relingdraad aangesloten is. De zeereling loopt ook mee met de gebogen vorm van de boot. Dit heeft voordelen: de zeereling is stabieler, je kunt je er beter aan vasthouden, je hebt meer loopruimte in het gangboord en het ziet er mooi uit. Het geheel is duidelijk meer dan de som der delen.
Als ik bij de boot aankom is het eerste dat ik al op de steiger doe het openen van de poort en het laatste is het sluiten van de poort. Ook bij het aanleggen of afvaren in eigen of andere havens is een open poort een groot gemak.

Winterstalling
Een bijkomend voordeel is dat deze zeereling tijdens de winter ook gebruikt kan worden voor een wintertent op bogen. Voor zo’n boog-tent kunnen elektrici-teitspijpen gebruikt worden. Er zijn pijpen van 12 mm en 15 mm. Deze kunnen bijna ‘zuigend’ in elkaar geschoven worden zodat ze elkaar versterken. Op deze manier heb ik zes bogen gemaakt. Aan de ene kant zijn de pijpen eerst met tie-wraps vastgebonden aan de zeereling, scepters, de preek- en hekstoel. Vervolgens heb ik de pijpen over de mast heen naar de andere kant gebogen, op maat gezaagd en daar weer met tie-wraps vastgezet. Daarna is de boog met touwtjes vastgebonden aan de mast.
Over de zes bogen en de mast heb ik een polyethyleen zeil uit de bouwmarkt getrokken van 6 bij 8 meter. Dit heeft het in de afgelopen winter prima gedaan (heel weinig slijtage).

De ervaringen zijn prima en de klus is goed uit te voeren. Hoewel bovenstaand verhaal redelijk uitgebreid is, zijn er nog wel enkele aandachts- of verbeterpunten mogelijk, die ik niet allemaal heb genoemd.
Indien er belangstelling is om ook zo’n zeereling of wintertent te maken, ben ik graag bereid te adviseren.

Wim van den Broek – ‘Zeepaard’

Spitsgattertje 145, juni 2013